Toeslag rechtsbijstand voor wijkrechtspraak

Wijkrechtbanken voortgezet en uitgebouwd

In de afgelopen jaren is in verschillende arrondissementen geëxperimenteerd met wijkrechtspraak. Deze experimenten in Eindhoven en Rotterdam zijn zodanig goed beoordeeld dat de rechtspraak deze vorm van rechtspraak voortzet, als structurele mogelijkheid inbedt in het proces en het concept ook navolging krijgt in andere arrondissementen. Recenter zijn ook al wijkrechtbanken gestart in Amsterdam, Den Haag en Tilburg.

Evaluatie rechtsbijstand en landelijke regeling

In die wijkrechtbanken is ook rechtsbijstand nodig. Hoe die rechtsbijstand eruit ziet en of die af moet wijken van het normale systeem, is onderwerp geweest van onderzoek door Significant. Significant heeft daartoe de al langer bestaande rechtsbijstand in de wijkrechtbanken Eindhoven en Rotterdam geëvalueerd en vervolgens daarover aanbevelingen gedaan. De Raad voor Rechtsbijstand gebruikt de aanbevelingen om samen met het ministerie van Justitie en Veiligheid en vertegenwoordigers van de beroepsgroep een landelijke regeling voor rechtsbijstand in wijkrechtbanken op te stellen. Die landelijke regeling is naar verwachting per 1 januari 2024 van kracht. Beoogd is de toeslag op een later moment ook op te nemen in het Besluit vergoedingen rechtsbijstand.

Toeslag voor extra werkzaamheden

Significant stelt onder meer voor om bovenop de toevoegvergoeding een toeslag van 3 punten toe te kennen voor het extra werk die een wijkrechtbankzaak met zich meebrengt. Vooruitlopend op een landelijke regeling heeft de Raad in overleg met het departement besloten die toeslag voor wijkrechtbanken al open te stellen voor de rechtsbijstand in de recenter ingestelde wijkrechtbanken in Amsterdam, Den Haag en Tilburg.

Vooralsnog beperkt toegepast

Voor de rechtsbijstand in de wijkrechtbanken in Eindhoven en Rotterdam geldt tot 1 januari een bijzondere subsidieregeling en kan een advocaat geen aanspraak maken op de toeslag. Die toeslag is tot 1 januari a.s. evenmin beschikbaar voor eventuele wijkrechtbankinitiatieven in andere regio’s. Op basis van de regeling die aanstaande is, is vanaf 1 januari 2024 de toeslag landelijk beschikbaar indien een advocaat rechtsbijstand verleent in een wijkrechtbankzaak.

Werkinstructie

Op Kenniswijzer is voor dit doel een werkinstructie opgenomen. In de werkinstructie is vermeld dat de eenmalige toeslag alleen van toepassing is als de toevoeging is aangevraagd op of na 14 juli 2023 en als sprake is van een procedure bij de wijk-/buurtrechter in Amsterdam, Den Haag of Tilburg. De toeslag is niet van toepassing op advieszaken en voortijdig beëindigde procedures; (hoger) beroep en cassatie bij een andere instantie; wijk-/of buurtrechters in andere plaatsen; andere pilots, experimenten of initiatieven van de rechtspraak, zoals onder andere de regelrechter, spreekuurrechter en het huis van het recht Indien een toevoeging is afgegeven na 14 juli 2023 maar de advocaat heeft die zaak inmiddels al wel gedeclareerd, dan kan de advocaat via Mijnrvr een mutatie indienen.