Geen eigen bijdrage (art. 6 Bebr e.a.)

Werkinstructie
Financiële beoordeling

Benodigde stukken / informatie

Geldigheid eigen verklaring

De eigen verklaring (bijvoorbeeld 'verklaring vrijheidsontneming') is zes maanden geldig bij ongewijzigde omstandigheden. Het is voldoende als de advocaat of rechtzoekende dit verklaart.

Beleid

Je legt bij de beoordeling van een aanvraag toevoeging geen eigen bijdrage op in de volgende gevallen:

Er is één uitzondering waarbij de eigen bijdrage achteraf (bij vaststelling) op nihil wordt gesteld. Dit is van toepassing bij vrijspraak in een strafzaak. Zie werkinstructie artikel 28 Bvr.

Inkomensgegevens negeren financiële beoordeling

Bij de financiële beoordeling negeer je de inkomensgegevens die we hebben ontvangen van de Belastingdienst, in de onderstaande gevallen.

Last tot toevoeging

Aan verdachten in een strafzaak die op last van de rechter worden toegevoegd, leg je geen eigen bijdrage op. De hoogte van het verzamelinkomen of vermogen is niet relevant.

Slachtoffer zeden- of geweldsmisdrijf in strafzaken (geen draagkrachttoets)

Wanneer iemand ernstig (geestelijk of lichamelijk) letsel heeft opgelopen als gevolg van een geweld- of zedenmisdrijf komt het slachtoffer op grond van artikel 44 lid 4 Wrb in aanmerking voor gratis rechtsbijstand ongeacht diens inkomen of vermogen, mits:

  • de verdachte in de zaak bij Justitie bekend is, én
  • het slachtoffer in aanmerking komt voor een uitkering van het Schadefonds Geweldsmisdrijven (bij zedenmisdrijven nemen we aan dat het slachtoffer altijd in aanmerking komt).

Artikel 44 lid 4 Wrb geldt ook voor aanvragen van een nabestaande van een slachtoffer, die als gevolg van het misdrijf is overleden. Zie werkinstructie O013 voor welke werkzaamheden onder de O013 toevoeging vallen.

Bezwaar over schadevergoeding bij het Schadefonds Geweldsmisdrijven

Wanneer het slachtoffer bezwaar maakt tegen de hoogte van de schadevergoeding (B010), dan komt hij in aanmerking voor gratis rechtsbijstand.

Wanneer het slachtoffer bezwaar maakt tegen de weigering van de schadevergoeding, dan voer je de reguliere inkomens- en vermogens-toets uit. Als na bezwaar alsnog een uitkering door het Schadefonds wordt verleend, kan het slachtoffer met terugwerkende kracht verzoeken om gratis rechtsbijstand (herziening met nova). Hij overlegt daarvoor de beslissing van het Schadefonds. Je stelt in die gevallen óf de eigen bijdrage op nihil, óf je verstrekt alsnog een toevoeging.

Bij zaken die naast deze vorderingen lopen, bijvoorbeeld een echtscheidingsprocedure, wordt het inkomen en vermogen wel op de normale manier getoetst. Zie werkinstructie O013 of werkinstructie Z110.

Minderjarig slachtoffer van een zeden- of geweldsmisdrijf

Zie werkinstructie Draagkrachtberekening minderjarige rechtzoekende (art. 8 Bebr).

Slachtoffer verzoekt straat-/contactverbod (wel draagkrachttoets)

Een slachtoffer van (huiselijk) geweld die als gevolg daarvan een straat- en contactverbod aanvraagt, komt op grond van art. 57 van het Verdrag van Istanbul in aanmerking voor nihilstelling van de eigen bijdrage als de draagkracht van het slachtoffer binnen de financiële grenzen van de Wrb ligt. Is de partner de wederpartij dan blijft de draagkracht van de partner buiten beschouwing.

Beklag niet vervolging

Als het beklag wordt ingediend door een slachtoffer (of nabestaande) van een ernstig geweldsmisdrijf of zedendelict (artikel 44 lid 4 Wrb), zie werkinstructie O013.

In alle overige gevallen toets je wel de draagkracht en leg je een eigen bijdrage op.

Bijdrage voeging benadeelde partij  (wel draagkrachttoets)

Kun je een toevoeging verstrekken voor vordering benadeelde partij zonder ernstig (geestelijk of lichamelijk) letsel als gevolg van een geweld- of zedenmisdrijf (zie werkinstructie Z110), dan beoordeel je vervolgens of de draagkracht van rechtzoekende binnen de financiële grenzen van de Wrb ligt. Als dit zo is, dan leg je op grond van artikel 44 lid 3 Wrb geen eigen bijdrage op.

Bijdrage verdachte beroep op noodweer(exces)

Als de advocaat een verklaring overlegt van het OM waaruit blijkt dat verdachte in redelijkheid een beroep kan doen op noodweer(exces), dan leg je geen eigen bijdrage op voor de toevoeging in de strafzaak. De advocaat kan het OM verzoeken om afgifte van de verklaring. Deze verklaring kan ook bij declaratie van de toevoeging worden overgelegd. De hoogte van het verzamelinkomen of vermogen van rechtzoekende is niet relevant.

Asielzoekers (artikel 6 lid 1 sub a Bebr)

Het gaat hier om personen die alleen een uitkering ontvangen op grond van de Regeling verstrekkingen asielzoekers en andere categorieën vreemdelingen 2005 (Rva-verstrekking). Bij de aanvraag moet de eigen verklaring asielzoeker worden meegestuurd.

Geeft de advocaat op de aanvraag aan dat rechtzoekende verblijft in een COA opvang als OC, AC en AZC dan vraag je geen eigen verklaring asielzoeker op en leg je direct geen eigen bijdrage op. Als uit de aanvraag blijkt dat de asielzoeker een verblijfsvergunning heeft gekregen, toets je of de asielzoeker nog recht heeft op RVA-verstrekkingen. Als de asielzoeker verblijft op een regulier woonadres dan beoordeel je het inkomen en vermogen op de gebruikelijke wijze.

Afghaanse evacués

Eerder heeft de Nederlandse overheid Afghaanse burgers die werkzaam waren voor de Nederlandse overheid naar Nederland geëvacueerd. Dat is niet in alle gevallen gelukt. Aan Afghaanse burgers die in Afghanistan verblijven die niet naar Nederland kunnen evacueren om daar asiel aan te vragen, leg je geen eigen bijdrage op in procedures over de gewenste evacuatie.

Vrijheidsontneming (artikel 6 lid 1 sub b Bebr)

* Het gaat hier om personen die op het moment van de aanvraag gedetineerd zijn of opgenomen in een psychiatrische inrichting én geen inkomsten meer hebben uit loondienst, beroep, bedrijf of uitkering. Bij de aanvraag moet de eigen verklaring vrijheidsontneming worden meegestuurd.

Je legt wel een eigen bijdrage op bij rechtzoekenden die als maatregel een enkelband moeten dragen. Weliswaar is hem rechtens de vrijheid ontnomen, maar rechtzoekende kan wel beschikken over inkomen.

NB. Als het vermogen in het peiljaar boven de grens ligt, wijs je de aanvraag om die reden af.

Vreemdelingenbewaring

Als de advocaat bij de aanvraag verklaart dat de aanvrager in vreemdelingenbewaring verblijft, dan is de eigen verklaring niet noodzakelijk.

Bijzonder curator (Artikel 6 lid 1 sub c Bebr)

Het gaat hier om minderjarigen voor wie een bijzonder curator is benoemd op grond van artikel 250 boek 1 BW.

Minderjarige rechtzoekende

Zie werkinstructie Draagkrachtberekening minderjarige rechtzoekende.

Ambtshalve echtscheiding (Artikel 6 lid 1 sub d Bebr)

Er kan een last tot toevoeging voor echtscheiding worden verstrekt als rechtzoekende op grond van een geestesstoornis in een ziekenhuis, verpleeghuis, verpleeginrichting of een psychiatrische inrichting verblijft.
NB. Sommige rechtbanken zoeken hier een advocaat bij, die vervolgens op de last wordt vermeld. Andere rechtbanken laten het zoeken van een advocaat over aan de Raad voor Rechtsbijstand.

Have nots (Artikel 6 lid 2 Bebr)

Het gaat hier om personen, bijvoorbeeld illegalen, die aannemelijk kunnen maken dat zij al geruime tijd geen (recht op) inkomen of vermogen hebben en voor wie er ook geen uitzicht is dat dit op korte termijn zal veranderen. Dit geldt ook voor personen woonachtig in het buitenland. Er moet een gedateerde verklaring overgelegd worden van een instelling, familielid (niet zijnde de partner) of betrokken derde (niet zijnde de advocaat) waaruit blijkt dat zij de rechtzoekende onderhouden/ondersteunen en waaruit blijkt dat cliënt geen inkomen of vermogen heeft of kan verwerven. De Have not-verklaring is zes maanden geldig bij ongewijzigde omstandigheden. Het is voldoende als de advocaat of rechtzoekende dit verklaart.

In de volgende gevallen is (onder meer) geen sprake van have not:

  • Alleen de verklaring dat rechtzoekende zwerft is niet voldoende, want hij kan bijvoorbeeld recht op een bijstandsuitkering of een daklozenuitkering hebben.
  • Een meerderjarig kind dat inwoont bij de ouders en niet beschikt over eigen inkomen en vermogen is geen have not in de zin van artikel 6 lid 2 Bebr.
  • Is rechtzoekende in afwachting van een uitkering en heeft hij in deze periode geen inkomen dan wordt hij niet aangemerkt als have not.
  • Rechtzoekende krijgt geen uitkering (meer) omdat hij zich niet heeft ingeschreven in de gemeente. Dit is geen reden om de have not-bepaling toe te passen.
  • Als een referent een partner en/of een gezinslid in het kader van nareis of gezinshereniging over wil laten komen naar Nederland, kan er geen sprake zijn van nihilstelling van de eigen bijdrage op grond van have not. Het maakt daarbij niet uit op wiens naam de toevoeging wordt aangevraagd. Zie de uitspraak van de Raad van State hierover.
  • Ook als de aanvraag betrekking heeft op een visum kort verblijf in verband met familiebezoek kan er geen sprake zijn van nihilstelling op grond van artikel 6 lid 2 Bebr.