Wet dwangsom

Benodigde stukken / informatie

• origineel en door de advocaat ondertekend aanvraagformulier Civiel (een goed leesbare kopie wordt ook geaccepteerd en leidt in ieder geval niet tot een onvolledige aanvraag)
• een duidelijke toelichting op het rechtsprobleem en de noodzaak van een advocaat
• doorverwijzing Juridisch Loket

Toevoegbeleid

Een aanvraag toevoeging die betrekking heeft op de Wet Dwangsom codeer je altijd met de zaakcode van de hoofdzaak die eronder ligt, bijvoorbeeld C010, D070, V010, V042 enz. Dit betekent dat de specialisatievereisten voor de onderliggende zaak ook van toepassing zijn. De regelingen voor bereik en samenhang zijn eveneens van toepassing.

De Wet dwangsom is niet van toepassing op voorbereidingshandelingen, zoals verruiming van beslistermijnen/verdaging/herstelverzuim en is ook niet van toepassing op klachten en ambtshalve genomen besluiten. Aanvragen hiervoor wijs je af met tekstcode 185.

De Wet dwangsom is per 1 oktober 2009 in werking getreden en heeft tot doel dat een bestuursorgaan (gemeente, UWV, Raad voor Rechtsbijstand, IND,enz.) tijdig moet beslissen op een aanvraag. Doen zij dat niet, dan kan er een dwangsom worden gevorderd. Ook kan er direct beroep worden ingesteld bij de rechtbank, wanneer het bestuursorgaan voor het einde van de termijn aan de aanvrager heeft verzuimd om mee te delen dat de termijn niet wordt gehaald en binnen welke termijn wel een besluit wordt genomen.

Ingebrekestelling

• Het schriftelijk indienen van het verzoek tot dwangsom met een ingebrekestelling of een klachtbrief. Een rechtzoekende kan dit zelf eventueel met behulp van het Juridisch Loket. Dit geldt met name voor het geval dat het bestuursorgaan niet tijdig heeft beslist op een aanvraag;

• Wanneer de toevoegingsaanvraag slechts vermeldt dat het bestuursorgaan in gebreke moet worden gesteld, wijs je de aanvraag af op grond van artikel 28 lid 1 sub d Wrb. Hiervoor kan rechtshulp worden gevraagd bij het Juridisch Loket;
• Je verstrekt een LAT als de advocaat toelicht dat de beoordeling van de termijnoverschrijding te complex is, bijvoorbeeld als onduidelijk is wanneer de aanvraag is ingediend;
• Als nader onderzoek noodzakelijk is, verwijst het Juridisch Loket de zaak door naar een advocaat. Ook dan verstrek je een LAT;
• De LAT kan worden omgezet in een reguliere toevoeging, wanneer de complexiteit dit rechtvaardigt (bijvoorbeeld: het bestuursorgaan ontkent de termijnoverschrijding met redenen die niet feitelijk van aard zijn).

Bereik (geen afzonderlijke toevoeging)

Werkzaamheden kunnen onder het bereik van een eerder verstrekte toevoeging vallen ( artikel 28 lid 1 sub b Wrb en artikel 32 Wrb. Je verstrekt in dat geval geen afzonderlijke toevoeging. Het beleid is beschreven in de Werkinstructie Bereik. In onderstaand overzicht staan enkele voorbeelden van bereik op dit gebied:

• Algemeen: hoofdstuk 1, o.a. rechtsbelang, diversiteit van procedures
• Omzetten LAT naar reguliere toevoeging: paragraaf 1.2.2
• Verzet: paragraaf 1.4.1
• Bestuursrechtelijke zaken: hoofdstuk 2
• Alsnog beslissing door bestuursorgaan: paragraaf 2.1.2
• Wet dwangsom: paragraaf 2.1.5
• Verknocht verband: paragraaf 2.3.1

Voorbeelden bereik

1. Hetzelfde rechtsbelang, geen diversiteit van procedures. Er is een toevoeging verstrekt voor een bezwaarprocedure tegen de afwijzing van de studiefinanciering. Omdat op het bezwaar niet tijdig is beslist wordt om een dwangsom verzocht. DUO wijst dit verzoek af. Een bezwaar tegen de afwijzing van een verzoek dwangsom door DUO betreft hetzelfde rechtsbelang als het bezwaar tegen de afwijzing van de studiefinanciering.

Direct beroep bij de rechtbank

Direct beroep bij de rechtbank wordt in beginsel kennelijk afgedaan. De rechtbank hoeft slechts te toetsen of het bestuursorgaan niet tijdig heeft beslist en de aanvrager daarvan niet op de hoogte heeft gebracht of dat het bestuursorgaan, na in gebreke te zijn gesteld, niet binnen twee weken alsnog heeft beslist. Dit geldt zowel voor een besluit op aanvraag als een besluit op bezwaar.

Voor het indienen van dit directe beroep verstrek je een LAT, omdat de zaak kennelijk wordt afgedaan en dit goedkoper is voor de rechtzoekende. Bij de aanvullende omschrijving vermeld je: “beroep niet tijdig beslissen cq daadwerkelijk beroep”.

Is er wel sprake van een inhoudelijke behandeling op een zitting of wordt er een toelichting gegeven op de complexiteit van de zaak, dan kun je direct een reguliere toevoeging  verstrekken.

Als hangende het besluit over het direct beroep het bestuursorgaan alsnog een inhoudelijke beslissing neemt en hiertegen beroep wordt ingesteld, dan wordt dit van rechtswege meegenomen in het beroep niet tijdig beslissen. Is er een LAT verstrekt voor het direct beroep, dan kun je deze op verzoek muteren naar een reguliere toevoeging.

Doorverwijzing naar bestuursorgaan

De rechtbank kan echter ook besluiten dat hij de beslissing op het inhoudelijke besluit doorverwijst naar de bezwarencommissie van het bestuursorgaan (artikel 6:20 lid 5 Awb). In dat geval zal de rechtbank zich dus verder alleen uitlaten over het niet tijdig beslissen en geldt het hier vorenstaande over dit onderwerp. Voor de bezwaarschriftprocedure tegen het inhoudelijke besluit kan een reguliere toevoeging worden verleend overeenkomstig huidig beleid. Een eventuele vervolgberoepsprocedure komt in aanmerking voor een nieuwe reguliere toevoeging, als deze nog niet is verleend.

Fictieve weigering

In Tekst en commentaar bij de Awb staat over de procedure bij het uitblijven van een beslissing van een zelfstandig bestuursorgaan vermeld: ‘Men sprak jaren geleden wel van de zogenaamde fictieve weigering, maar deze benaming is minder juist.’ We kunnen daarom stellen dat met de wet dwangsom de begrippen bezwaar of beroep fictieve weigering zijn komen te vervallen.
Als een advocaat aanvraagt voor bezwaar of beroep fictieve weigering, wijs je de aanvraag af op grond van recente rechtspraak met tekstcode 188 (van elke grond ontbloot).

Voorlopige voorziening

Het is mogelijk om naast het directe beroep een voorlopige voorziening te vragen. Omdat het directe beroep in de regel vrij snel behandeld wordt, moet er wel iets aan de hand zijn om spoedeisendheid aan te tonen. Zijn er omstandigheden waaruit blijkt dat voor het directe beroep al een reguliere toevoeging moet worden verleend? Dan geldt voor de toevoegingsaanvraag voor de voorlopige voorziening de standaardregel: een separate procedure is een separate toevoeging. Zijn die omstandigheden niet toegelicht dan vragen wij die op.

Geschil hoogte dwangsom

Op grond van jurisprudentie (zie ook ECLI:NL:RVS:2020:1152 en ECLI:NL:RVS:2020:2830) is bij een geschil over de hoogte en executie van de door de rechter vastgestelde dwangsom (8:55d Awb) alleen de burgerlijke rechter bevoegd. Als een aanvraag toevoeging wordt ingediend voor een procedure over de hoogte of executie van de dwangsom bij de bestuursrechter, wijs je de aanvraag af met tekstcode 188 (Recente rechtspraak).