Klachtprocedure VN


Achtergrondinformatie

We onderscheiden de volgende comités en verdragen:

Schema 1

Comité

Verdrag

Individueel klachtrecht geratificeerd door NL

Mensenrechtencomité (HRC)

Internationaal Verdrag inzake Burgerlijke en Politieke rechten (IVPBR/CCPR)

Ja

Comité tegen Foltering (CAT)

Verdrag tegen Foltering (CAT)

Ja

Comité tegen discriminatie van vrouwen (CEDAW)

Internationaal Verdrag inzake de Uitbanning van alle vormen van Discriminatie van Vrouwen (IVDV/CEDAW)

Ja

Comité tegen rassendiscriminatie (CERD)

Internationaal Verdrag tegen de Uitbanning van alle vormen van Rassendiscriminatie (IVRD/CERD)

Ja

Comité tegen verdwijningen (CED)

Internationaal Verdrag tegen gedwongen verdwijningen (CED)

Ja

Economische, Sociale en Culturele Rechten Comité (CESCR)

Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten (IVSCER/CESCR)

Nee

Kinderrechtencomité (CRC)

Internationaal voor de rechten van het kind (CRC)

Nee

De belangrijkste comités zijn het HRC, CAT, CEDAW en CERD. Deze worden hieronder verder besproken.

Procedure

Voorwaarden voor indienen klacht bij HRC, CAT, CEDAW en CERD:

  1. klacht mag niet anoniem zijn;
  2. de klacht moet een handeling, een nalaten of een besluit betreffen van een publieke instantie of een ambtenaar;
  3. de handeling moet hebben plaatsgevonden nadat Nederland partij werd bij het verdrag;
  4. slachtoffervereiste (rechtstreeks getroffen zijn door wetgeving); onder IVBPR kan ook dreigend slachtofferschap (uitzetting, foltering, lijfstraf);
  5. kennelijk ongegrond: indien voldoende ondersteunend bewijs van de bewering is overgelegd; misbruik van klachtrecht: als al eerder een vergelijkbare klacht is ingediend met onvoldoende bewijs en weer een klacht wordt ingediend met onvoldoende bewijs;
  6. de nationale rechtsmiddelen moeten uitgeput zijn. Anders dan bij het EHRM geldt dit ook wanneer de nationale procedure onredelijk lang duurt;
  7. in de nationale procedure moet schending van het betreffende VN-Verdrag zijn gesteld;
  8. er mag geen samenloop zijn met een klacht bij het EHRM of bij een ander VN-comité. Na afloop mag wel een klacht bij EHRM of ander VN-comité worden ingediend. Maar let op:
    • EHRM/CAT/CEDAW: doen geen klacht als die al door andere internationale instantie is behandeld (tenzij niet-ontvankelijk door EHRM wegens overschrijden 6 maanden termijn, want dan is klacht niet behandeld);
    • HRC/CERD: doen dat wel;
  9. Geen termijn voor indienen na klacht, maar hoe langer men wacht hoe minder kans van slagen (CERD heeft wel termijn van 6 maanden);
  10. rechtspersonen zijn niet-ontvankelijk;

Mogelijke besluiten

  • niet-ontvankelijk (geheel of gedeeltelijk);

hiervan kan later herziening worden gevraagd (klacht is niet meer aanhangig bij ander instantie, nationale rechtsmiddelen zijn alsnog uitgeput e.d., vergezeld van bewijsstukken);

  • staken behandeling: klager trekt klacht in of er is een ‘friendly settlement’. Comités beproeven niet eerst een schikking zoals het EHRM dat wel doet.=;
  • uitstellen behandeling (als indiener onvindbaar is e.d.);
  • ontvankelijk (geheel of gedeeltelijk)

Uitspraken (‘views’; bij CERD: ‘opinions’)

  • bij gegrondverklaring wordt de staat verzocht maatregelen te nemen en verzoekt de staat te reageren;
  • uitspraken zijn niet juridisch bindend (i.t.t. uitspraken EHRM);
  • er wordt een speciaal rapporteur benoemd voor folluw-up van views;
  • klager kan mogelijk art. 6:162 procedure starten in Nederland of vragen om een verdragsconform besluit.