Bedrijfsmatig handelen - Beoordeling financiële positie onderneming

Werkinstructie
Alle rechtsterreinen

Algemeen

Aan de hand van deze werkinstructie stel je de financiële positie van het zelfstandig beroep of bedrijf vast. Je gebruikt deze vaststelling bij de beoordeling of sprake is van bedrijfsbedreigend geschil. De beoordeling van de financiële positie van het zelfstandig beroep of bedrijf wordt gedaan bij elke aanvraag, in elke instantie, zie Gebruikersinstructie bedrijfsbedreigendheid.

1. Eigen vermogen

Stel het eigen vermogen vast. Zie voor meer informatie over de balans en het bepalen van de hoogte van het eigen vermogen, de werkinstructie Financiële beoordeling: Onderneming /Rechtspersoon.
Tel bij het eigen vermogen zoals dit uit de jaarrekening blijkt, de volgende posten op:

Beoordeling: is het berekende eigen vermogen hoger dan de heffingsvrije grondslag (m.i.v. 2021: het drempelbedrag) voor een alleenstaande, dan beoordeel je vervolgens de samenstelling van de vlottende activa:
a. Is er meer dan € 5.000 aan vlottende activa, dan wijs je af op (volledige) vermogen.
b. Is er minder dan € 5.000 aan vlottende activa, kijk dan naar de omzet. Is deze aanzienlijk (bijv. paar ton), dan wijs je alsnog af op vermogen.

In alle andere gevallen ga je verder met het beoordelen van de verlies- en winstrekening.

2. Waardering van de Verlies- en winstrekening

Zie voor meer informatie over het bepalen van de hoogte van de winst/ het verlies, de werkinstructie Financiële beoordeling: Onderneming / Rechtspersoon.
Beoordeling: is het berekende netto resultaat hoger dan de bovengrens van de laagste inkomenscategorie voor alleenstaanden (2021: € 20.300), ‘dan neem je aan dat er geen sprake is van een bedrijfsbedreigend geschil. Het inkomen van de partner en het inkomen uit dienstbetrekking van de rechtzoekende neem je niet mee bij de beoordeling van de financiële positie van de onderneming.
Is het berekende netto resultaat lager, dan ga je verder met de beoordeling van de solvabiliteit.

3. Kengetallen: Solvabiliteit - Liquiditeit

Om te kunnen kijken hoe een onderneming zich financieel ontwikkelt, wordt niet alleen naar de balans en winst- en verliesrekening van een onderneming gekeken, maar ook naar onderlinge verbanden in die overzichten over een langere tijd. Deze onderlinge verbanden worden ook wel ratio’s of kengetallen genoemd. Deze worden gebruikt om te kijken of een onderneming financieel in een stijgende of in een dalende lijn zit.

Als de solvabiliteit en/of liquiditeit slecht is, is de onderneming mogelijk niet levensvatbaar. Het voortbestaan van de onderneming is dan niet afhankelijk van de te verlenen rechtsbijstand. Bij de aanvraag toevoeging moet daarom de mogelijkheid tot voortbestaan van de onderneming worden toegelicht.

3.1 Solvabiliteit

De solvabiliteit kan inzicht bieden in de mate waarin een onderneming aan haar verplichtingen kan voldoen. Je berekent dit als volgt:
'Eigen vermogen / vreemd vermogen * 100%'
Solvabiliteit is de verhouding tussen het vreemd vermogen en het berekende, voor de Wrb gecorrigeerde eigen vermogen op de balans. Hierbij is dan de vraag aan de orde of de onderneming voldoende eigen vermogen heeft om in geval van liquidatie alle verschaffers van vreemd vermogen hun leningen terug te betalen. Wordt het eigen vermogen te klein, of zelfs negatief doordat er met verlies wordt gewerkt of doordat er hoge privé-opnames zijn, dan zijn de vermogensverhoudingen verstoord. De solvabiliteit is dan onvoldoende om kredietverschaffers en leveranciers het nodige vertrouwen te geven.

Beoordeling:

Afhankelijk van de directe opbrengstwaarde van de activa ligt de minimumnorm van de waarde tussen de 25% en 40%. De onderneming wordt financieel gezond geacht als de solvabiliteit een waarde van tussen de 25% en 40% kent. Al is dit wel enigszins afhankelijk van de branche en de ondernemingsvorm.
Is de onderneming financieel gezond, dan is waarschijnlijk geen sprake van een bedrijfsbedreigende situatie. Is sprake van een lage solvabiliteitsratio (lager dan 25%), dan beoordeel je vervolgens de liquiditeit.

3.2 Liquiditeit

Een bedrijf kan enorm succesvol zijn, veel winst maken, maar vanwege liquiditeit toch failliet gaan omdat de winsten pas laat worden gefactureerd of omdat klanten een lange betalingstermijn nodig hebben of enkel omdat schuldeisers niet even lang kunnen wachten. Het kan dan voorkomen dat een bedrijf dat op papier veel geld verdient, in de praktijk te weinig op de lopende rekening heeft om aan zijn betalingsverplichtingen te voldoen.

De liquiditeit van de onderneming laat zien wat de mate is waarin de onderneming in staat is om aan haar direct (op korte termijn) opeisbare verplichtingen te kunnen voldoen. Dus in hoeverre bijvoorbeeld de kortlopende schulden kunnen worden betaald zonder daarvoor nieuwe financiële bronnen aan te boren. De bekendste liquiditeitsratio is de current ratio.

Current ratio:

Vlottende activa / Kort vreemd vermogen (kortlopende schulden)
Vlottende activa zijn zaken die binnen één jaar in geld omgezet kunnen worden. Ook liquide middelen (geld) vallen hieronder. Het kort vreemd vermogen (kortlopende schulden) bestaat uit middelen die de onderneming slechts voor een korte tijd beschikbaar heeft. In elk geval korter dan één jaar.

Beoordeling:

Als de uitkomst van de berekening 1 of hoger  is, wil dat zeggen dat er op korte termijn voldoende 'liquiditeit' is om aan de kortlopende schulden te voldoen. Je kunt de aanvraag afwijzen, omdat er geen sprake is van bedrijfsbedreigende situatie. Als de uitkomst lager is dan 1 kan dat leiden tot liquiditeitsproblemen. Als deze problemen van langdurige aard zijn, kan het uiteindelijk tot faillissement leiden.

Achtergrondinformatie