Algemeen toevoegbeleid

Inhoudelijk handvat discretionaire bevoegdheid/beoordelingsruimte

Toegang tot het recht is voor een goed functionerende rechtstaat van groot belang. Ook minder draagkrachtige burgers moeten kunnen rekenen op rechtsbescherming als zij dat nodig hebben. De Raad heeft de wettelijke taak om dit te organiseren. Soms staan de regels het verlenen van rechtsbijstand niet toe en pakt dit schrijnend uit. Die situaties vragen om reflectie en het gebruik maken van de beoordelingsruimte van de Raad.

Dit is de uitleg voor het gebruiken van de beoordelingsruimte, ook wel de discretionaire bevoegdheid genoemd.

Wat houdt deze bevoegdheid in?

Onze wet- en regelgeving (en ons eigen beleid) biedt op veel plekken ruimte voor verdere invulling bij het beoordelen van een aanvraag. Bijvoorbeeld als de wet- of regelgever het woordje “kan” in de redactie van de wet of andere regel heeft opgenomen. In dat geval ontstaat ruimte voor een verdere beoordeling en invulling van de toevoegingsaanvraag. Deze ruimte wordt ook wel de discretionaire bevoegdheid genoemd. De discretionaire ruimte kan van belang zijn om een beslissing te nemen die ervoor zorgt dat burgers in knellende situaties rechtsbescherming krijgen.

Ga eventueel in overleg met een collega/senior of het inloopspreekuur als je wilt reflecteren of hulp nodig hebt bij de beoordeling. Ga bij een voornemen om af te wijzen op zelfredzaamheid met je zaak langs bij teamKOMPAS. De beslissing die volgt kan een aanvulling op, of een afwijking van Kenniswijzer zijn.

Maak altijd een korte aantekening in het dossier, zodat duidelijk wordt hoe de afweging van de beslissing tot stand is gekomen.

Waar kun je aan denken bij deze handvatten?

Onderstaande vetgedrukte aspecten kunnen van belang zijn voor het beoordelen van een aanvraag (dit is geen limitatieve opsomming). Eerst worden de aspecten toegelicht. Op basis hiervan beoordeel je of één of meerdere van deze aspecten van toepassing zijn en je gebruik kunt maken van je beoordelingsruimte (en een toevoeging kunt verstrekken).

• Conflictescalatie:

Kan het verstrekken van een toevoeging voorkomen dat een conflict met een wederpartij steeds groter wordt en is de rechtzoekende zelf niet in staat om het conflict op te lossen? De escalatie van het conflict kan voor verdere problemen zorgen. Als een advocaat gemotiveerd aangeeft dat en waarom hij in staat is om de negatieve spiraal vroegtijdig te doorbreken, dan kan dit meewegen bij je beoordeling.

• Sterke wederpartij:

Staat de rechtzoekende tegenover een sterke wederpartij? Sterke wederpartijen zijn meestal (grote) bedrijven en overheden. Deze wederpartijen hebben meestal een juridische voorsprong op de gemiddelde rechtzoekende. De rechtzoekende is daardoor niet in staat om zelf (tijdig) contact aan te gaan om zijn eigen belangen te behartigen. Als een advocaat gemotiveerd aangeeft dat en waarom hij in staat is om een conflict op te lossen door contact te leggen met de wederpartij, dan kan dit meewegen bij je beoordeling.

• Afhankelijkheidsrelatie:

Een rechtzoekende kan in meer of mindere mate afhankelijk zijn van zijn wederpartij. Bijvoorbeeld in financieel opzicht als de wederpartij zijn werkgever is of uitkeringsinstantie. Maar ook bijvoorbeeld een wederpartij die niet wil meewerken aan een omgangsregeling. Er zijn raakvlakken met de “sterke wederpartij”. Als een advocaat gemotiveerd aangeeft dat en waarom hij in staat is om een conflict op te lossen door contact te leggen met de wederpartij, dan kan dit meewegen bij je beoordeling.

• Multiproblematiek:

Als een rechtzoekende wordt geconfronteerd met meerdere conflicten tegelijk dan kan dat een belangrijke indicatie zijn dat rechtsbijstand noodzakelijk is. Met name als de rechtzoekende door een veelheid van conflicten niet in staat is om zijn eigen belangen te behartigen. Als een advocaat gemotiveerd aangeeft dat en waarom hij in staat is om meerdere conflicten op te lossen met zijn (tijdige) interventie, dan kan dit meewegen bij je beoordeling.

• Grote kosten:

De vier hiervoor genoemd aspecten kunnen grote maatschappelijke kosten met zich meebrengen als rechtzoekenden niet adequaat worden voorzien van (rechts)bijstand. Denk bijvoorbeeld aan de werkbelasting van een bestuursorgaan of rechterlijke macht. Maar ook bijvoorbeeld aan de inzet van hulpverlening bij conflicten in de relationele sfeer. Als een advocaat gemotiveerd aangeeft dat en waarom zijn (tijdige) interventie een kostendrukkend effect heeft, dan kan dit meewegen bij je beoordeling.

Hoe beoordeel je?

Je beoordeelt op basis van bovenstaande aspecten of er sprake is van een situatie waarin het onthouden van een advocaat in die zaak kan leiden tot een onrechtvaardige/schrijnende situatie en een voorliggende voorziening niet kan helpen. Het is van belang dat de bovengenoemde aspecten onderbouwd en/of gemotiveerd zijn.

Neem in je beoordeling alle omstandigheden mee en verwerk deze in je motivering om dan wel een toevoeging te verstrekken, dan wel de aanvraag af te wijzen.

Overgangsregeling Van der Meer per 1 januari 2022: afgiftedatum

Voor toepassing van de anticiperende Beleidsregel is de afgiftedatum van de toevoeging bepalend voor de vaststelling van de vergoeding.

Let op: Voor de hoogte van de eigen bijdrage is de aanvraagdatum van de toevoeging bepalend.

Toepassing AMvB per 1 september 2022: aanvraagdatum

Voor toepassing van het gewijzigde Besluit vergoedingen rechtsbijstand is de aanvraagdatum van de toevoeging bepalend voor de vaststelling van de vergoeding.

Let op: Voor de hoogte van de eigen bijdrage is de aanvraagdatum van de toevoeging bepalend.

Aanvullende omschrijving

De toevoeging vermeldt een omschrijving van het rechtsbelang terzake waarvan de toevoeging is verleend (art. 24 lid 5 Wrb). Bij de reguliere beoordeling vermeldt de beschikker een nadere omschrijving van het rechtsbelang bij ‘aanvullende omschrijving’ in GRAS. Bij HT omschrijft de advocaat het rechtsbelang in de aanvraag toevoeging.

Termijn indienen aanvraag

Op grond van artikel 28 lid 1 sub a Wrb verstrek je geen toevoeging als de aanvraag wordt ingediend nadat de rechtsbijstand reeds feitelijk is verleend. De Raad gaat ervan uit dat de rechtsbijstand ten laatste wordt verleend op of rond de datum einduitspraak (nabespreken einduitspraak).

In aantekening 2 onder artikel 28 Wrb staat dat als er door de advocaat een verschoonbare reden wordt aangegeven bij de aanvraag alsnog een toevoeging kan worden verstrekt. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van een verschoonbare reden bij een spoedzitting. Van de rechtsbijstandverlener wordt dan verwacht dat hij binnen enkele dagen alsnog de toevoeging aanvraagt.

Van een aanvraag straftoevoeging (S-codes) die binnen vier weken na de zittingsdatum wordt ontvangen neemt de Raad aan dat er een verschoonbare reden is voor het later indienen. Als de aanvraag op basis van de overige criteria voor toevoeging in aanmerking komt verstrek je zonder opgaaf van een verschoonbare reden een toevoeging.

High Trust

Na een afgewezen aanvraag HT vanwege het ontbreken van de juiste persoonsgegevens kan de advocaat binnen zes weken een nieuwe aanvraag indienen met de ontbrekende informatie. Je gaat bij declaratie uit van de ingangsdatum van de eerste aanvraag. Een aanvraag die buiten de zes weken wordt ingediend na de HT-afwijzing wordt getoetst als een nieuwe aanvraag met nieuwe ingangsdatum. De rechtsbijstand moet nog actueel zijn.

Vereenzelviging rechtsbijstandverlener en cliënt

Een rechtsbijstandverlener kan geen toevoeging aanvragen voor een zaak waarin hij zichzelf bijstaat. Een eventuele aanvraag wijs je af met de volgende afwijzingstekst:
"U heeft een aanvraag ingediend voor gesubsidieerde rechtsbijstand om uzelf bij te staan in een geschil. De systematiek van de Wet op de rechtsbijstand gaat uit van verlening van rechtsbijstand aan derden en nadrukkelijk niet van vereenzelviging van rechtsbijstandverlener en rechtzoekende. Uw aanvraag toevoeging wordt daarom afgewezen (artikel 1 jo. 24 Wrb)."

LAT

Een LAT ziet op een eenvoudig rechtskundig advies (art. 24a Wrb) en je toetst deze in het algemeen aan dezelfde criteria als een reguliere aanvraag. Voor specifieke criteria en voorwaarden voor een LAT zie de werkinstructie van de betreffende zaakcode. Voor de hoogte van het financieel belang, zie werkinstructie Financieel belang.

Te late aanvraag

Als de LAT niet binnen vier weken na het geven van het advies is ingediend, dan wijs je de aanvraag af (art. 28 lid 3 Wrb).

Bereik LAT

Zie werkinstructie bereik onder 1.2.2.

Maximum aantal toevoegingseenheden

Op grond van artikel 15 Wrb heeft de Raad voor Rechtsbijstand de bevoegdheid om via de inschrijvingsvoorwaarden het aantal toevoegingen dat in een jaar per rechtsbijstandverlener wordt verstrekt te beperken.

De voorwaarden voor het maximumaantal voor advocaten zijn beschreven in artikel 5 van de Inschrijvingsvoorwaarden.

De voorwaarden voor het maximumaantal voor mediators zijn beschreven in artikel 13 van de Inschrijvingsvoorwaarden.

Meer informatie over de werkwijze van de Raad bij het benaderen en bereiken van het maximumaantal toevoegingen en de consequenties daarvan vindt u hier.

Coronagerelateerde uitvoering

Zie de pagina Bijzondere Regelingen.

Tolkdiensten/Vertaaldiensten

Voor tolken (strafrecht, bestuursrecht, civiel, vreemdelingenbewaring, Wvggz, asiel, mediation etc.) kan de advocaat gebruik maken van de diensten van Global Talk of AVB.

Klik op Tolkdiensten en vervolgens het PDF bestand "Veel gestelde vragen".

Klik op Vertaaldiensten en vervolgens het PDF bestand "Veel gestelde vragen".

Hebt u geen antwoord gevonden? Neem dan contact op met de Raad via het mailadres [email protected]