Extra uren in strafrechtzaken

1. Aanvullend beleid extra uren in strafrechtzaken

Voor de doelmatigheidstoetsing en de beoordeling van de begroting bij extra uren in strafrechtzaken, geldt het volgende beleid in aanvulling op de algemene werkinstructie Toekennen aanvraag extra uren.

De op het rechtsterrein gebruikelijke werkzaamheden moeten binnen de forfaitaire uren afgewikkeld worden. Hier is het forfait op gebaseerd.

Voor een aantal extra verrichtingen, zoals extra zittingen wordt binnen het forfait een toeslag verstrekt. Deze verrichtingen maken de zaak niet bewerkelijk ( ECLI:NL:RVS:2006:AX9070).

Enkelvoudige strafkamer (S040)

De alleensprekende rechter behandelt eenvoudige strafzaken en verwijst ingewikkelde zaken door naar de meervoudige kamer. Er is vaker sprake van niet-ingewikkelde bewijsvoering en een bekennende verdachte. Bewerkelijke zaken komen daarom bijna niet voor bij de enkelvoudige strafkamer. In een enkel geval kan het gebeuren dat door bijzondere omstandigheden van de zaak, meerdere zittingen, meerdere getuigen die moeten worden gehoord, een enkelvoudige kamerzaak toch bewerkelijk wordt.

Binnen het forfait van 7 punten (14 uur) passen bijvoorbeeld

• gesprekken met de verdachte;
• het bijwonen van getuigenverhoren
• bestudering van de dagvaarding;
• bestuderen dossier
• het voorbereiden en bijwonen van de zitting waarop de behandeling (inclusief pleidooi) en de uitspraak plaatsvindt;
• adviseren over de uitspraak en het eventueel instellen van een rechtsmiddel.

Meervoudige strafkamer (S050)

De meervoudige strafkamer behandelt strafzaken die zich niet lenen voor enkelvoudige behandeling.

Binnen het forfait van 14 punten (28 uur) passen bijvoorbeeld

• gesprekken met een (bekennende of (gedeeltelijk) ontkennende) verdachte én een nagesprek;
• bestuderen van het dossier, waaronder dagvaarding en processen verbaal;
• bijstaan verdachte in het kader van voorlopige hechtenis, inclusief eventueel hoger beroep en verzoek tot schorsing;
• het bijwonen van getuigenverhoren;
• bestuderen reclasserings- en/of psychiatrische rapportages;
• het voorbereiden en bijwonen van een zitting waarop de behandeling (inclusief pleidooi) plaatsvindt;
• het eventueel bijwonen van de uitspraak;
• beoordelen van de uitspraak en het eventueel instellen van een rechtsmiddel.

Benadeelde partij/ad info-feiten/TUL algemeen

Bij zowel de enkelvoudige als de meervoudige strafkamer kan het voorkomen dat er een vordering benadeelde partij wordt ingediend, of ad info-feiten worden toegevoegd aan de zaak, of een tenuitvoerlegging voorwaardelijke veroordeling in verband met overtreding van de algemene voorwaarden (TUL) wordt gevorderd. Deze omstandigheden op zich maken de zaak niet bewerkelijk.

Forfaitaire toeslag of extra uren

Procedurele verwikkelingen in strafzaken, zoals gevangenhouding, getuigenverhoren, meerdere zittingen, leiden niet zonder meer tot bewerkelijkheid. Voor deze werkzaamheden wordt op grond van het Bvr een forfaitaire toeslag toegekend. Deze verzwarende omstandigheden zijn op zichzelf geen reden om extra uren aan de zaak toe te kennen.

2. Bewerkelijke strafzaak

De criteria voor bewerkelijkheid, die in het algemene deel zijn genoemd, gelden ook voor strafzaken. Hierna wordt specifiek de feitelijke complexiteit van een strafzaak nader ingevuld.

Je beoordeelt de feitelijke complexiteit in een strafzaak aan de hand van de volgende omstandigheden

1. omvang van het dossier in relatie tot het aandeel dat verdachte daar in heeft;
2. omvang van de getuigenverhoren en de daarmee gelijkgestelde werkzaamheden, zoals descente en Oslo-confrontatie;
3. omvang en aard van de feiten op de dagvaarding;
4. proceshouding verdachte en medeverdachten;
5. hoeveelheid zittingen waarop de zaak inhoudelijk wordt behandeld;
6. grootschalige inzet van het opsporingsapparaat;
7. tenlastelegging lidmaatschap van criminele organisatie;
8. verzwarende omstandigheden.

Een strafzaak kan feitelijk complex zijn, als drie of meer van de bovenstaande omstandigheden van toepassing zijn. Het is aan de advocaat om dit te motiveren en aannemelijk te maken.

Ad 1. Omvang van het dossier in relatie tot het aandeel dat verdachte daar in heeft

Het totaal aantal ordners over de zaak is niet bepalend. Je beoordeelt de rol die de verdachte in het geheel inneemt. Alleen het deel van het dossier dat betrekking heeft op de verdachte is relevant voor de beoordeling. Ook bij videobanden en andere beeld- en geluidsdragers neem je bij de beoordeling alleen de tijdsbesteding mee van het deel dat betrekking heeft op de verdachte.

Is er sprake van een uitzonderlijke zaak met meerdere verdachten, dan heb je tenminste de volgende stukken nodig:

• de inhoudsopgave van de processen verbaal;
• de namen van de medeverdachte(n) en hun raadslieden;
• de projectnaam die het OM aan de zaak heeft gegeven.

Vanzelfsprekend heb je ook een nadere toelichting op de aanvraag nodig.

Ad 2. Omvang van de getuigenverhoren en de daarmee gelijkgestelde werkzaamheden, zoals descente en Oslo-confrontatie.

Een onderzoek door de RC waarbij enkele getuigen worden gehoord maakt de zaak nog niet bewerkelijk. Per getuige geldt een forfaitaire toeslag. Onderzoekshandelingen door de RC met meerdere langdurige én uiteenlopende getuigenverklaringen of daarmee gelijkgestelde werkzaamheden kunnen de zaak bewerkelijk maken. Van belang is ook de proceshouding van de verdachte. Vanzelfsprekend moet de raadsman bij de onderzoekshandelingen van de RC aanwezig zijn geweest.

Ad 3. Omvang en aard van de feiten op de dagvaarding

Als er meerdere feiten op de dagvaarding staan is niet zonder meer nog geen sprake van een bewerkelijke zaak. De zaak kan bewerkelijk zijn als sprake is van één of meerdere ernstige feiten.

Bijvoorbeeld als de samenleving ernstig geschokt is geraakt, de zaak veel media aandacht krijgt, er sprake is van mensenhandel c.q. -smokkel, moord of doodslag, internationale drugshandel, ernstig zedendelict of grootschalige oplichting.

Ad 4. Proceshouding verdachte en aantal medeverdachten

Het enkele feit dat de verdachte ontkent wil nog niet zeggen dat er sprake is van een bewerkelijke zaak. Als het noodzakelijk is om tegenbewijs te leveren of de bewijsvoering van het OM te ontkrachten kan er wel sprake zijn van een bewerkelijke zaak.

Het deskundigenrapport (contra-expertise) op zich maakt de zaak niet bewerkelijk. De advocaat heeft geen werkzaamheden aan het opstellen van deze rapporten. Een niet éénduidig zaakinhoudelijk deskundigenrapport dat door de advocaat wordt bestreden kan de zaak bewerkelijk maken.

Ontkennende medeverdachten en tegenstrijdige verklaringen kunnen de zaak bewerkelijk maken.

Ad 5. Hoeveelheid zittingen waarop de zaak inhoudelijk wordt behandeld

Het aantal zittingen kan de zaak bewerkelijk maken, als de zittingstoeslag niet meer volstaat. Dit is het geval bij drie of meer inhoudelijke en langdurige zittingen, inclusief regiezitting.

Ad 6. Grootschalige inzet van het opsporingsapparaat

Als in een grootschalig onderzoek gebruik wordt gemaakt van de inzet van speciale rechercheteams (bijvoorbeeld de Dienst Landelijke Recherche) of samenwerkingsverbanden tussen (internationale) politie en bijzondere opsporingsambtenaren (FIOD) kan er sprake zijn van een bewerkelijke zaak.

Denk daarbij aan grootschalige fraude, witwaspraktijken, grensoverschrijdende criminaliteit enz.

Ad 7. Tenlastelegging lidmaatschap van criminele organisatie

Als in de tenlastelegging lidmaatschap van een criminele organisatie wordt gesteld, een strafverzwarende omstandigheid, dan kan sprake zijn van een bewerkelijke zaak.

Ad 8. Verzwarende omstandigheden

Er kunnen verzwarende omstandigheden zijn die leiden tot een bewerkelijke zaak.

Bijvoorbeeld:

• ernstig misdrijf door een minderjarige, zoals de ‘Facebook-moord’ of de ‘grensrechterzaak’.
• ernstig misdrijf gepleegd door gezagsdrager/mensen met voorbeeldfunctie, zoals politieagent die een moord pleegt, frauderende politicus.
• meerdere ingewikkelde en aanzienlijke vorderingen benadeelde partij.

Een hulpmiddel bij de beoordeling van de bewerkelijkheid: beslisboom.

3. Beoordeling begroting

Uitgangspunten beoordeling totale begroting in uitzonderlijke strafzaken

Als een advocaat in een zeer grote strafzaak een totale begroting meestuurt van de te verwachten werkzaamheden, beoordeel je als onderstaand volgt. Voor alle posten geldt dat het om uitgangspunten gaat. Toont advocaat aan dat bepaalde werkzaamheden langer duren dan onderstaande standaard gemiddelden, dan kun je hier bij je beoordeling rekening mee houden.
Als in werkelijkheid de werkzaamheden langer of korter hebben geduurd dan dient de advocaat dit bij (tussentijdse) declaratie te melden.

Dossierstudie

Zie Werkinstructie Toekennen extra uren : eerste aanvraag, paragraaf 6 Beoordeling begroting.

Rogatoire commissie

Je vergoedt alleen de juridische werkzaamheden die in het buitenland verricht worden. Zoals het voorbereiden en bijwonen van het getuigenverhoor aldaar.

Getuigenverhoor

Je begroot een getuigenverhoor op gemiddeld 2 à 3 uur per getuige inclusief voor- en nawerk.

Redactie pleitnota

Je gaat uit van 1 uur per bladzijde inclusief correcties en eindredactie. Bijstelling naar boven moet nader worden gemotiveerd en in samenhang gezien worden met jurisprudentie en literatuur.

Behandeling ter zitting

Je rekent standaard een dagdeel van 4 uur voor een behandeling ter zitting, inclusief zittingsvoorbereiding en nawerk.

Telefoongesprekken en correspondentie

Je houdt in de begroting rekening met maximaal 30 minuten per week. Als meer tijd noodzakelijk is dan moet advocaat dit nader toelichten.

Achtergrondinformatie

Jurisprudentieoverzicht extra uren