Extra uren in civielrechtelijke zaken

1. Aanvullend beleid extra uren in civielrechtelijke zaken

Voor de doelmatigheidstoetsing en de beoordeling van de begroting bij extra uren in civielrechtelijke zaken, geldt het volgende beleid in aanvulling op de algemene werkinstructie Toekennen aanvraag extra uren.

De op het rechtsterrein gebruikelijke werkzaamheden moeten binnen de forfaitaire uren afgewikkeld worden. Hier is het forfait op gebaseerd.

Voor een aantal extra verrichtingen, zoals extra zittingen wordt binnen het forfait een toeslag verstrekt. Deze verrichtingen maken de zaak niet bewerkelijk ( ECLI:NL:RVS:2006:AX9070).

Feitelijke aanleg:

Werkzaamheden die binnen het forfait passen in een gemiddelde civielrechtelijke zaak:

• besprekingen cliënt
• correspondentie/telefoon cliënt/wederpartij
• beslaglegging (bijv. conservatoir/executoriaal)
• opstellen/bestuderen dagvaarding
• opstellen/bestuderen conclusie van/na antwoord
• opstellen/bestuderen conclusie van repliek/dupliek
• comparitie van partijen
• bestuderen tussenvonnis
• enquête/getuigenverhoor/deskundigenbericht
• conclusie na enquête zijde eiser/gedaagde
• uitspraak
• contacten deurwaarder met betrekking tot executie

Voorgaande werkzaamheden gelden ook voor verzoekschriftprocedures. Hierbij worden de termen ‘dagvaarding, conclusies van antwoord, repliek, dupliek’ vervangen door ‘verzoekschrift, verweerschrift’.

Als al deze werkzaamheden in een zaak voorkomen, kun je spreken van een volle procedure. Als er bijvoorbeeld in plaats van een comparitie een extra tussenvonnis wordt gewezen of er is sprake van een vordering in reconventie of een incidenteel beroep, dan maakt dit de zaak niet bewerkelijk. ECLI:NL:RVS:2009:BJ4097 , ECLI:NL:RBSGR:2005:AU5515.

Cassatie

Werkzaamheden die binnen het forfait passen in een gemiddelde cassatie:

1. Verzoekschriftprocedure

• verzoekschrift in cassatie/verweerschrift/beantwoording incidenteel beroep
• mondelinge of schriftelijke toelichting (met re- en dupliek)
• doornemen conclusie Procureur-Generaal Hoge Raad (P-G) met eventueel schriftelijk commentaar
• doornemen arrest en bespreken met cliënt

2. Dagvaardingsprocedure

• dagvaarding in cassatie/conclusie van antwoord (met eventueel incidenteel beroep en daarna verweer in het incidenteel beroep)
• pleidooi of
• schriftelijke toelichting (met re- en dupliek)
• doornemen conclusie P-G met eventueel nader commentaar
• doornemen arrest en bespreken met cliënt

2. Bewerkelijke civiele zaak

De criteria voor bewerkelijkheid, die in het algemene deel zijn genoemd, gelden ook voor civiele zaken. Hierna wordt specifiek de feitelijke complexiteit van een civiele zaak nader ingevuld.

De bewerkelijkheid van de zaak is afhankelijk van de juridische en/of feitelijke complexiteit. Een ‘volle procedure’, zoals hierboven genoemd, is voor de beoordeling van de bewerkelijkheid niet noodzakelijk, als sprake is van de volgende omstandigheden:

• Internationale Privaatrechtelijke (IPR) aspecten, waarbij ingewikkeld buitenlands recht van toepassing kan zijn;
• bewerkelijke tussenvonnissen met bijvoorbeeld ingewikkelde bewijsopdracht;
• bewerkelijke getuigenverhoren of deskundigenberichten, dit kan in aantal zijn, maar ook inhoudelijk.

De advocaat moet deze omstandigheden uitgebreid toelichten.

Bedrijfsmatig handelen

Het feit dat bij uitzondering is toegevoegd voor een bedrijfsmatige kwestie betekent  niet dat er dus sprake is van een bewerkelijke zaak. Je beoordeelt deze zaken op de gebruikelijke wijze.

Uitzonderlijke groepszaken

Je komt niet snel tot het oordeel dat een civiele zaak bewerkelijk is, behalve bij  uitzonderlijke groepszaken (bijvoorbeeld: massaschadeclaims, letselschade). Het gaat hier om zaken waarbij een groep cliënten worden bijgestaan door één (of meerdere) advoca(a)t(en). Bijvoorbeeld: Enschede vuurwerkramp, Bijlmerramp, Cafébrand Volendam.

Het is niet mogelijk om deze zaken op de gebruikelijke wijze te beoordelen. Wanneer je dit soort zaken tegenkomt neem je contact op met de advocaat om in onderling overleg een passende regeling te treffen.

Je bespreekt dan onder andere:

• hoeveel cliënten op toevoeging worden bijgestaan;
• hoeveel cliënten betalend zijn;
• of er (rechtsbijstand)verzekeringen participeren in de procedure;
• of er rechtzoekenden bij zijn die zich hebben verenigd in een stichting;
• welke werkzaamheden er moeten worden verricht en hoeveel uren hiervoor nodig zijn.

3. Echtscheidingsprocedure

Van de aanvragen voor extra uren in civiele zaken, komt de echtscheidingsprocedure het meest voor. Een echtscheidingsprocedure omvat de volgende juridisch-inhoudelijke deelonderwerpen

• ouderschapsplan waarin de omgangsregeling, het ouderlijk gezag en het onderhoud (kinderalimentatie) is geregeld;
• partneralimentatie en pensioenverevening;
• huur c.q. woonrecht van de (voormalige) echtelijke woning;
• boedelverdeling (schulden, bezittingen, (verkoop) eigen woning. Hieronder vallen ook huwelijkse voorwaarden (koude uitsluiting, beperkte gemeenschap, gemeenschap van vruchten en inkomsten of van winst en verlies, wettelijk deelgenootschap, periodieke verrekening van inkomsten, finaal verrekenbeding);
• besprekingen/correspondentie cliënt/wederpartij;
• conservatoire (maritaal) en executoriale maatregelen/beslag

Werkzaamheden in het kader van maatschappelijk werk zijn niet declarabel.

Echtscheiding forfait

Aan de echtscheiding met nevenvoorzieningen wordt in totaal 13 punten toegekend. Dat wil zeggen dat een gemiddelde echtscheiding ongeveer 13 uur aan werkzaamheden vereist voor de advocaat.

Het zittingbegrip ziet op bijgewoonde zittingen als bedoeld in artikel 7 Bvr. Rolzittingen, pro-forma zittingen en zittingen waarbij de rechtsbijstandverlener niet aanwezig is geweest tellen niet mee voor het bepalen van de bewerkelijkheid. Als er geen inhoudelijke behandeling heeft plaatsgevonden op de zitting waar de advocaat bij aanwezig is geweest, telt deze zitting niet mee voor de beoordeling van de bewerkelijkheid.

De gemiddelde echtscheiding bestaat in ieder geval uit de comparitie van partijen in de bodemprocedure. Daarbij kan het gaan om een eenvoudige voorlopige voorziening, waarbij bepaald wordt aan wie het woonrecht moet worden toegewezen of dat er voorlopige alimentatie moet worden toegekend.

Is in de voorlopige voorziening al sprake is van geschillen waarbij partijen principieel aan hun standpunt vasthouden, dan zal de echtscheiding snel langer dan 13 uur werk kosten.

Doen de hieronder genoemde aspecten zich voor in één zaak, dan is er sprake van een volle procedure

• verzoekschrift
• verweerschrift, evt. tegenverzoek
• verzoek voorlopige voorzieningen
• verweer voorlopige voorzieningen
• comparitie voorlopige voorzieningen (zitting)
• beschikking voorlopige voorzieningen
• comparitie bodemprocedure (zitting)
• aanhouding (bijv. rapport RvdK)
• tweede comparitie bodemprocedure (zitting)
• beschikking

Een volle procedure omvat drie zittingen en er moeten minderjarige kinderen bij betrokken zijn. Als er een tussenvonnis plaatsvindt in plaats van een comparitie van partijen maakt dat de zaak nog niet bewerkelijk. Zijn er geen minderjarige kinderen betrokken bij de procedure of als er (nog) geen sprake is van een volle procedure, dan moet er meer aan de hand zijn om een zaak als uiterst bewerkelijk te beoordelen.

Woont de advocaat naast de eerder genoemde drie zittingen nog een zitting bij, zoals een wijziging van de voorlopige voorziening, dan kan sprake zijn van een bewerkelijke zaak.

Omstandigheden bij een echtscheidingsprocedure die de zaak feitelijk complex kunnen maken zijn bijvoorbeeld

• er is sprake van een eigen bedrijf;
• er zijn internationale aspecten;
• er is onenigheid over alle aspecten van de echtscheiding;
• uitgebreide boedelverdeling;
• boedelbeschrijving staande huwelijk (artikel 164 Boek I BW);
• ingewikkelde huwelijkse voorwaarden;
• tweede deskundige naast de Raad voor de Kinderbescherming inzake de omgang;
• er is sprake van kinderontvoering/stalking en daarop volgend noodzakelijk politieoptreden;
• psychische gesteldheid van de rechtzoekende (psychiatrisch patient, borderline syndroom);
• de procedure duurt meer dan twee jaar;
• er is sprake van begeleide omgang (dit duidt op meerdere zittingen).

Omstandigheden die normaal als feitelijk complex worden beoordeeld, maar waarvoor een afzonderlijke toevoeging is verstrekt, tellen niet mee voor de beoordeling van de bewerkelijkheid in de zaak.

Veelvuldige contacten met rechtzoekende en mediation binnen de procedure maken de zaak niet complex.

Beslisboom

Een hulpmiddel bij de beoordeling van de bewerkelijkheid: beslisboom.

4. Beoordeling begroting

Mondelinge behandeling

Voor een door de rechter bevolen mondelinge behandeling inclusief voor- en nawerk begroot je maximaal 5 uur.

Achtergrondinformatie

Jurisprudentieoverzicht extra uren