Verlenging opschorting maatregel maximum aantal voorkeursmachtigingen
In 2020 is de distributieregeling voor de aanmeldcentra aangepast, door vanaf 1 januari 2021 een maximum aantal van 20 voorkeursmachtigingen per jaar voor advocaten op het AC-rooster op te nemen. Bij overschrijding van dit maximum zou de betrokken advocaat niet meer worden gefaciliteerd door de afdeling Legal Aid in de aanmeldcentra. Deze maatregel werd begin 2021 voorlopig opgeschort tot in ieder geval januari 2022. Deze opschorting wordt nu verlengd. Reden hiervoor is dat de situatie met lange wachttijden voordat asielaanvragen door de IND kunnen worden behandeld, niet substantieel is gewijzigd.
Reden voor aanpassing distributieregeling
De aanpassing van de distributieregeling is sinds 2020 opgenomen in bijlage 2a van de inschrijvingsvoorwaarden advocatuur. Aanleiding voor deze maatregel was de sterke toename van het aantal ingediende voorkeursmachtigingen, mede veroorzaakt door de achterstanden bij de IND. Er waren advocaten met meer dan 100 voorkeursmachtigingen, waardoor een efficiënte uitvoering van de distributieregeling door Legal Aid onuitvoerbaar werd.
Doel van de aanpassing van de distributieregeling is om meer balans aan te brengen tussen distributie en eigen inbreng van zaken. Daardoor kan de distributieregeling efficiënter worden uitgevoerd en wordt het beter mogelijk de zaken evenredig te verdelen onder de aan het rooster deelnemende advocaten.
Aanhoudende lange wachttijden
De verwachting was dat de speciaal ingestelde Taskforce de voorraad van achterstallige oude zaken in 2020 en 2021 zou afhandelen en dat de IND de nieuwe instroom van asielaanvragen zou bijhouden. Zo zou ook geen ophoping van voorkeurszaken in afwachting van behandeling meer kunnen ontstaan en zou de distributieregeling weer als vanouds kunnen werken.
Er is echter nog altijd sprake van aanzienlijke wachttijden bij de IND. Ook de aanhoudende coronamaatregelen hadden invloed op het AC-proces.
In het nieuwsbericht 'Druk op asielproces door hogere instroom' van 15 december 2021 geeft de IND cijfers weer over de instroom van asielzoekers en de gevolgen daarvan op het asielproces. De verwachte instroom voor 2021 van circa 18.000 eerste asielaanvragen moest door een onverwacht hoge instroom worden bijgesteld naar tussen de 23.000 en 25.000 eerste aanvragen. De IND kreeg in 2021 40.480 asielaanvragen. Het gaat hier om eerste aanvragen, herhaalde aanvragen en aanvragen voor nareis, een forse toename ten opzichte van de twee voorgaande jaren (nieuwsbericht IND 17 januari 2022). De instromende zaken zijn ook complexer dan voorheen. Voor 2022 is de IND ingericht op de afdoening van 22.000 eerste asielaanvragen. Daarbij wil de IND meer doelgroepgericht en projectmatiger gaan werken.
Gevolgen voor rechtsbijstand
Dit alles betekent dat zaken mogelijk niet volgens volgorde van binnenkomst en niet gelijkmatig verspreid worden behandeld. Hierdoor kan het weer meer voorkomen dat het aantal zaken met voorkeursmachtiging dat op behandeling wacht weer toeneemt, zonder dat advocaten daar invloed op hebben. Advocaten die over een langere periode voorkeursmachtigingen hebben ingediend, die nog niet in behandeling zijn genomen, kunnen worden geconfronteerd met een aanzienlijk aantal zaken dat langer moet wachten of juist in een korte periode tegelijk wordt afgehandeld.
Omdat het niet in het belang van de asielzoekers is om in deze situatie de maatregel rond het overschrijden van het maximum aantal voorkeurszaken toe te passen en om de betrokken advocaten niet in het nauw te brengen met het uitvoeren van hun werk, is besloten de maatregel verder op te schorten tot januari 2023. Dit betekent dat tot dan in principe geen maximum wordt gehanteerd. De hoop is dat dan de achterstanden zijn bijgewerkt en dat weer normaal volgens de distributieregeling kan worden gewerkt. Dit punt wordt ook besproken met de NOvA in het kader van de gesprekken met de Raad over de inschrijvingsvoorwaarden 2023. Mocht er tussentijds iets wijzigen, dan wordt daarover bericht.
Meer informatie
- Nieuwsbericht Aanpassing distributieregeling AC, 7 juli 2020
- Nieuwsbericht Vragen en antwoorden aanpassing distributieregeling AC, 16 september 2020
- Nieuwsbericht Opschorting maatregel maximum aantal voorkeursmachtigingen 24 februari 2021