Meest gestelde vragen Subsidieregeling Klokkenluiders

Waarom is de Subsidieregeling Klokkenluiders ingesteld?

In 2020 is de Wet Huis voor Klokkenluiders (nu: Wet bescherming klokkenluiders) geëvalueerd. Bij de evaluatie is gekeken naar de doelstelling van de wet. De doelstelling van de Wet bescherming klokkenluiders (Wbk) is tweeledig: het beschermen van klokkenluiders en het bijdragen aan het oplossen van misstanden. Bijna alle gesprekspartners van de onderzoekers die de wet hebben geëvalueerd, hebben aangegeven dat juridische én psychosociale ondersteuning van melders van groot belang kan zijn om de stap te durven nemen om een melding te doen. Melders hebben vaak een kwetsbare positie. Zij moeten mentaal worden begeleid om daarmee de drempel tot het doen van een melding te verlagen.

Meerdere gesprekspartners van de onderzoekers die in contact staan met melders hebben aangegeven dat de kosten van juridische bijstand voor melders vaak een reden zijn om niet verder te gaan met het meldtraject. Melders hebben vaak onvoldoende geld voor juridische bijstand en een rechtsbijstandsverzekering volstaat vaak niet. De onderzoekers hebben in het eindrapport van de evaluatie geconcludeerd dat juridische en psychosociale ondersteuning voor de melder van groot belang zijn en dat het goed organiseren van de ondersteuning bijdraagt aan het bereiken van de doelen van de wet. In de EU-klokkenluidersrichtlijn is daarnaast opgenomen dat lidstaten kunnen voorzien in financiële bijstand en ondersteuningsmaatregelen, met inbegrip van psychologische ondersteuning, voor melders in het kader van gerechtelijke procedures.

Deze regeling maakt het mogelijk dat personen die een vermoeden hebben van een misstand in de zin van de Wet bescherming klokkenluiders kosteloze juridische bijstand kunnen krijgen van een advocaat of mediator. Het doel van deze regeling is de meldingsbereidheid verhogen. De verwachting is dat de melder (rechtzoekende) op basis van deze regeling beter in staat is zijn rechtsbescherming af te dwingen met een beroep op het benadelingsverbod op grond van de Wet bescherming klokkenluiders.

Wanneer gaat de Subsidieregeling Klokkenluidersregeling in?

De subsidieregeling treedt in werking per 1 februari 2024.

Wat is de looptijd van de subsidieregeling?

De regeling geldt per 1 februari 2024 en loopt vier jaar.

Waarom is gekozen voor de Wet op de Rechtsbijstand?

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft (via het ministerie van Justitie en Veiligheid) gevraagd de regeling uit te voeren via de Wet op de Rechtsbijstand (Wrb). Hoewel advocaten en mediators die gespecialiseerd zijn in dergelijke zaken niet altijd deelnemen aan het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand heeft het ministerie deze opzet op dit moment als meest passend gekozen. Met het regelen van gratis rechtsbijstand is geborgd dat mensen via de bestaande rechtsbijstandsvoorziening op een laagdrempelige manier geholpen worden bij de mogelijk nadelige effecten van hun (potentiële) melding. De Tweede Kamer vindt de juridische ondersteuning van klokkenluiders ook van groot belang.

De NOvA vindt het goed dat er een klokkenluidersregeling komt die kosteloze rechtsbijstand regelt, maar dat die niet zou moeten worden uitgevoerd binnen de Wrb. De NOvA vindt dat de Wrb specifiek bedoeld is voor het organiseren van rechtsbijstand voor on- en minvermogenden. Advocaten die zich inschrijven bij de Raad kiezen er volgens de NOvA bewust voor om die doelgroep bij te staan. Nu die regeling wel wordt uitgevoerd binnen de Wrb heeft de NOvA afgezien van betrokkenheid bij de totstandkoming ervan.

Hoe kan ik me opgeven voor deelname en wat zijn de voorwaarden?

Voor deelname aan de regeling kan een advocaat of mediator zich bij de Raad voor Rechtsbijstand inschrijven via een formulier. Hieronder staan de voorwaarden om binnen deze subsidieregeling rechtsbijstand te verlenen. Ook vindt u deze in de regeling en op het formulier.

I Deelnamecriteria advocaten

Voor deelname aan deze regeling gelden voor advocaten de volgende cumulatieve voorwaarden:

1. De advocaat staat ingeschreven bij de Raad voor Rechtsbijstand;

2. De advocaat staat minimaal twee jaar ingeschreven bij de Raad voor Rechtsbijstand voor de specialisatie arbeidsrecht of minimaal twee jaar ingeschreven in het rechtsgebiedenregister van de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA): op het gebied van het arbeidsrecht, of op het gebied van het ambtenarenrecht;

3. Deelnemende advocaten mogen in de voorgaande vijf kalenderjaren van het verzoek: niet tuchtrechtelijk veroordeeld zijn wegens een tekortkoming in de kwaliteit van dienstverlening, als bedoeld in artikel 46 van de Advocatenwet; en geen maatregel opgelegd hebben gekregen in het kader van het Maatregelbeleid van de Raad;

4. De advocaat verklaart bij zijn deelnameverzoek: akkoord te zijn met de verstrekking van zijn persoonsgegevens aan de deken van de Lokale orden van advocaten; en bereid te zijn om mee te werken aan de monitoring van deze regeling door het Kenniscentrum van de Raad voor Rechtsbijstand en de evaluatie in opdracht van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties;

5. Deelname aan de (nog te organiseren) online en gratis training Wet bescherming klokkenluiders.

II Deelname criteria mediators

Voor deelname aan deze regeling gelden voor mediators de volgende cumulatieve voorwaarden:

1. De mediator staat ingeschreven bij de Raad voor Rechtsbijstand als mediator;

2. De mediator staat minimaal drie jaar ingeschreven bij de Raad voor Rechtsbijstand voor het affiniteitsgebied ‘arbeid’, ‘arbeidsvoorwaarden’ of ‘ontslag’ of minimaal drie jaar ingeschreven in het register van de Mediatorsfederatie Nederland (MfN) voor het aandachtsgebied van ‘werk’;

3. Deelnemende mediators mogen in de voorgaande vijf kalenderjaren van het verzoek: niet tuchtrechtelijk veroordeeld zijn door de Stichting Tuchtrechtspraak Mediators; en geen tekortkomingen hebben in de kwaliteit/kwantiteit van de dienstverlening (goedgekeurde peer reviews MfN-register);

4. De mediator verklaart bij zijn deelnameverzoek akkoord te zijn met de verstrekking van zijn persoonsgegevens aan de MfN en bereid te zijn om mee te werken aan de monitoring van deze regeling door het Kenniscentrum van de Raad voor Rechtsbijstand en de evaluatie in opdracht van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties;

5. Deelname aan de (nog te organiseren) online en gratis training Wet bescherming klokkenluiders.

Als de rechtzoekende een voorkeursadvocaat of -mediator heeft die nog niet ingeschreven staat bij de Raad, kan deze advocaat of mediator deelnemen onder de voorwaarde dat hij of zij bereid is deel te nemen aan de subsidieregeling, door zich in te schrijven bij de Raad en aan alle deelnamecriteria te voldoen uit de subsidieregeling.

Voorkeursadvocaat- of mediator

Als de rechtzoekende een voorkeursadvocaat of -mediator heeft die nog niet ingeschreven staat bij de Raad, kan deze advocaat of mediator deelnemen onder de voorwaarde dat hij of zij bereid is deel te nemen aan de subsidieregeling, door zich in te schrijven bij de Raad en aan de overige deelnamecriteria te voldoen uit de subsidieregeling.

Door wie zijn de voorwaarden bepaald?

De voorwaarden voor advocaten en mediators om deel te kunnen nemen aan de subsidieregeling zijn, na akkoord van de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Justitie en Veiligheid, het Huis voor Klokkenluiders en de MfN, door de Raad voor Rechtsbijstand met instemming van voornoemde betrokkenen geformuleerd.

Zijn er kosten verbonden aan de online training?

Nee. Deelname aan de nog te organiseren en verplichte online training Wet bescherming klokkenluiders is gratis.

Kan er een beroep op deze regeling worden gedaan als ik de rechtzoekende al langer dan 1 februari 2024 bij sta als advocaat?

Ja, dat kan. Onder het voorbehoud dat de zaak nog lopend is. Dat wil zeggen dat er geen uitspraak op bezwaar of (hoger) beroep is geweest. Een eventuele nieuwe fase in de procedure kan sowieso onder deze regeling vallen.

Kunnen advocaten die al klokkenluiders bijstaan ook (op een later moment) aan deze regeling deelnemen? En hoe gaat het met de overgang van toevoegingen?

Ja, dat kan. Advocaten kunnen zich ook op een later moment nog aanmelden voor de regeling. Aanmelden kan zolang de regeling loopt. Een reeds verstrekte reguliere toevoeging kan de raad omzetten, mits de zaak nog in behandeling is en wanneer nog geen beslissing op bezwaar is genomen of een uitspraak in (hoger) beroep, worden omgezet. De raad verzoekt de advocaat in dat geval, om het kenmerk (toevoegnummer) te melden via [email protected] of telefonisch via 088-787 1234.

Hoe vraag ik een toevoeging aan binnen de regeling?

Lees meer informatie over het aanvragen van een toevoeging door een advocaat.. Mediators kunnen hier terecht voor vragen over het aanvragen van een toevoeging. Let er op dat u de verwijzingsbrief meestuurt die het Huis voor Klokkenluiders heeft afgegeven aan de rechtzoekende.

Hoe werkt het matchingsproces?

Via een formulier op rechtsbijstand.nl/klokkenluiders (binnenkort beschikbaar) meldt een rechtzoekende zich bij de Raad voor Rechtsbijstand. Hij of zij vult hierbij de eigen gegevens in, de eventuele voorkeursdienstverlener en voor welke rechtshulp hij of zij matching aanvraagt (advocaat/mediator en welk rechtsgebied).

De Raad voor Rechtsbijstand stelt hierna drie advocaten of mediators voor die deelnemen aan de regeling. Dit gebeurt door de namen en contactgegevens van deze advocaten of mediators naar de rechtzoekende te mailen.

• Matching vindt plaats op het gebied van inschrijving (rechtsgebied) en het type dienstverlening (rechtsbijstand/mediation). Ook wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met andere specialisaties dan het arbeidsrecht of het ambtenarenrecht. Dit gaat om strafrecht en sociaal zekerheidsrecht. Uiteraard doen we dit enkel als de casus hier aanleiding toe geeft.
• Dienstverleners die het minst zijn voorgesteld, krijgen voorrang.
• Bij gelijke geschiktheid vindt selectie op alfabetische volgorde plaats.
• Indien de rechtzoekende een voorkeur aangeeft en deze dienstverlener voldoet aan de voorwaarden, wordt deze voorgesteld als match.

Voor de matching verwerken we een beperkte set aan persoonsgegevens, met als doel de beste match tussen verzoeker en advocaat of mediator te realiseren. Gegevens die hier worden opgeslagen hebben enkel betrekking op de gekozen advocaat of mediator.

Hoeveel zaken kan ik verwachten?

Het aantal zaken is afhankelijk van het aantal advocaten of mediators dat deelneemt aan de regeling, gecombineerd met het aantal rechtzoekenden dat rechtsbijstand wenst. Het is op dit moment moeilijk daarover concrete cijfers te geven. Op basis van het aantal klokkenluiders dat zich de afgelopen jaren bij het Huis voor Klokkenluiders heeft gemeld, is de verwachting dat op jaarbasis ongeveer 50 rechtzoekenden (melders, betrokken derden of diegene die een melder bijstaat) in aanmerking komen voor rechtsbijstand op grond van deze regeling. Hiervan zal naar verwachting ongeveer 10% naar een mediator vragen en 90% naar een advocaat.

Mag ik een rechtzoekende weigeren?

Als u zich opgeeft voor deelname aan de regeling gaan wij ervan uit dat u geen rechtzoekenden weigert. Als er een vertrouwensbreuk is, kan uiteraard altijd om een opvolgende advocaat of mediator worden verzocht.

Hoe worden deelnemende advocaten en mediators toegevoegd?

Bij een positieve matching verleent de Raad voor Rechtsbijstand een toevoeging op basis van de volgende zaakcodes:

• X040: bijstand door advocaat
• M940: bijstand door mediator

Het besluit ontvangt u binnen 1 à 2 weken nadat de complete aanvraag is ingediend. Er wordt aan de rechtzoekende geen eigen bijdrage opgelegd. Na afloop van de werkzaamheden kan er via ‘Mijn RvR’ (advocaten) of een apart declaratieformulier (mediators) een vergoeding worden aangevraagd.

Verrekening na proceskostenveroordeling

De Raad voor Rechtsbijstand vermindert de rechtsbijstandsvergoeding aan de advocaat, als er ten gunste van de rechtzoekende een proceskostenveroordeling in bezwaar en (hoger) beroep plaatsvindt met het bedrag van deze proceskostenveroordeling. Zie ook artikel 32 lid 3 Bvr.

Wat gebeurt er als een advocaat of mediator al werkt voor de rechtzoekende en onder de regeling gaat vallen?

De rechtzoekende voert de advocaat of mediator op als voorkeuze-advocaat/mediator. De advocaat of mediator vraagt een toevoeging aan. Betalingen/facturen tot aan de datum aanvraag van de toevoeging blijven staan. Daarna mag de advocaat of mediator niets meer in rekening brengen.

De omvang van rechtsbijstand en de puntenvergoeding voor advocaten en mediators in deze zaken is gebaseerd op een schatting. Wat gebeurt er als deze inschatting onjuist is?

De Raad voor Rechtsbijstand monitort gedurende de subsidieregeling of de tijdsbesteding in verhouding staat tot het aantal punten. Wanneer deze substantieel afwijkt, zal de Raad voor Rechtsbijstand de ministeries van Justitie en Veiligheid en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties adviseren het aantal punten in de regeling aan te passen.

Mag ik kosten in rekening brengen bij de rechtzoekende?

Nee. Er mogen geen kosten in rekening worden gebracht bij de rechtzoekende, anders dan genoemd in art. 4 Bvr. Deze kosten betreffen:

• griffierechten;
• getuigen en deskundigen;
• uittreksels uit de openbare registers;
• telegrammen, internationale telex, internationale telefax en internationale telefoongesprekken;
• rolverrichtingen in zaken die door de kantonrechter van de rechtbank worden behandeld.

Wordt de toevoeging ingetrokken als de rechtzoekende geld ontvangt van de tegenpartij?

Nee, de toevoeging wordt niet ingetrokken. De regeling kent geen resultaatsbeoordeling. Bij een proceskostenveroordeling van de wederpartij vindt wel een verrekening plaats, voor zover die betrekking heeft op de kosten voor rechtsbijstand.

Is de High Trust-regeling van toepassing?

Nee. Dit betekent dat alle relevante stukken moeten worden meegestuurd bij zowel de aanvraag als bij de declaratie. Dit betekent ook dat het proces langer duurt dan bij de High Trust-regeling: 1 a 2 weken.

Ik heb al een reguliere toevoeging aangevraagd. Kan ik die nog omzetten?

Een reeds verstrekte reguliere toevoeging kan, als de zaak nog in behandeling is, worden omgezet. We verzoeken de dienstverlener in dat geval om het kenmerk te melden via [email protected] of telefonisch via 088 – 787 1818.

Wat is de hoogte van de vergoedingen?

Bij het opstellen van de regeling is aansluiting gezocht bij de Wrb. In overeenstemming met de Wrb berekent de Raad de vergoeding voor een toevoeging door het aan de zaak toegekende aantal punten (het gewicht van de zaak) te vermenigvuldigen met het basisbedrag. Het basisbedrag bedraagt € 126,55 in 2024 en wordt jaarlijks geïndexeerd. Ingeschat is dat, gelet op de complexiteit van de materie, het gewicht van de zaak hoog is. Daarom kent de raad voor iedere toevoeging 22 punten toe aan advocaten en 10 punten aan mediators.

Het aantal punten geldt per zaaksoort en per aanleg. De tijdsbesteding wordt gemonitord. Advocaten schrijven tijd. Mocht blijken dat de tijdsbesteding in verhouding tot het aantal punten substantieel afwijkt, zal de Raad voor Rechtsbijstand de ministeries van Justitie en Veiligheid en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties adviseren het aantal punten in de regeling aan te passen.

Opvolging

Opvolging is mogelijk. Als de zaak overgaat van de ene naar de andere advocaat gelden de normale regels. Leest u deze regels.

Wanneer komt een zaak in aanmerking voor mediation?

Bij mediation zijn er twee sporen mogelijk:

1. de rechtzoekende meldt zichzelf voor mediation;

2. de advocaat van de rechtzoekende initieert mediation om tot een oplossing van het probleem te komen.

Uiteraard is van belang dat de andere betrokken partij akkoord is om via mediation tot een oplossing van het geschil te komen.

Vergoeding

Een mediator werkt altijd met tenminste twee partijen. Voor de rechtzoekende geldt deze subsidieregeling van 10 punten. De helft van uw uren kunt u dus bij de andere partij in rekening brengen met inachtneming van art 6 van de Inschrijvingsvoorwaarden mediators 2021.

Wat doen wij met uw gegevens?

De inschrijving van een advocaat of mediator wijkt niet af van het reguliere proces. Meer informatie over hoe de Raad voor Rechtsbijstand met persoonsgegevens omgaat, kunt u vinden in onze privacyverklaring.

Voor deze specifieke regeling geldt de volgende extra informatie. De aanvragen komen binnen via een beveiligde manier van online verzending, die zowel afzender als ontvanger beschermt tegen mogelijke beveiligingsincidenten.

Deze aanvragen komen terecht in een speciaal aangemaakte e-mailbox. De aanvragen worden daar tijdelijk opgeslagen en vervolgens uit de e-mailbox gehaald, opgeslagen en verwerkt in ons systeem. Verdere conversatie tussen de Raad voor Rechtsbijstand, eigenaar en advocaat verloopt telefonisch of via deze e-mailbox. De data worden gebruikt door een selecte groep medewerkers en bewaard conform de Archiefwet.

Nog vragen?

Neem contact op met de Raad voor Rechtsbijstand! U kunt contact opnemen met de Raad voor Rechtsbijstand via [email protected] en 088 – 787 1818.